Meetbaar verbeteren: hoe ROPI bijdraagt aan herstelondersteunende zorg
Herstelondersteunend werken staat centraal in de zorg die Kwintes biedt. Met de ROPI (Recovery Oriented Practices Index) meten we om het jaar hoe herstelondersteunend onze zorgteams werken. Het afgelopen jaar bezochten twaalf nieuw opgeleide auditoren vijftien woonlocaties. Wat viel hen op? En wat is de winst voor Kwintes?
‘De ROPI is het enige erkende instrument in Nederland dat objectief toetst of teams herstelondersteunende zorg bieden’, vertelt Annelies Hoefsloot, beleidsadviseur herstelondersteunende zorg. ‘Onze zorgteams begeleiden cliënten in de ontwikkeling van een positiever zelfbeeld, in meer grip krijgen op hun leven en in het omgaan met hun kwetsbaarheid.’ Regelmatig onderzoeken of je hierin op de goede weg bent, is onmisbaar voor goede zorg, meent Annelies. ‘De uitkomsten van de ROPI laten zien wat goed gaat en wat beter kan. Daardoor kunnen we onze zorg nog beter laten aansluiten op cliënten.’
Ervaringsdeskundigheid
De ROPI toetst op vier thema’s: focus op herstel en ervaringsdeskundigheid, sociale en maatschappelijke participatie, zorg gebaseerd op mogelijkheden en regie en zeggenschap. Een ROPI-onderzoek vindt eens per twee jaar plaats per team of locatie. ‘Dat doen we met twee auditoren, waarvan minimaal één met ervaringsdeskundigheid’, licht Samantha Sip toe, regionaal ervaringsdeskundige en ROPI-auditor. ‘De een doet de interviews, de ander notuleert.’ De medewerkers voeren de audits uit naast hun gewone werk.
De ervaringsdeskundigheid van de auditor is een belangrijke toevoegde waarde. Samantha: ‘Een ervaringsdeskundige stelt andere vragen dan een zorgprofessional zonder ervaringsdeskundigheid, zo help je het team om vanuit het perspectief van de cliënt te denken. Ik kwam in een begeleidingsplan bijvoorbeeld tegen dat ‘dagbesteding’ een doel was. Ik wijs teams erop dat daar een doel achter zit. Wil een cliënt structuur in de dagen, of via dagbesteding sociale contacten opdoen? Daardoor komt de motivatie van de cliënt boven en dat geeft meer inzicht.’
Spiegel voorhouden
De twee auditoren zijn een dag op locatie en nemen interviews af met begeleiders, een cliëntenpanel en de zorgmanager. Ook analyseren ze zes geanonimiseerde begeleidingsplannen, bekijken de huisregels en nemen het jaarplan door. Samantha: ‘Tijdens een audit beoordelen we de zorg via een uitgebreid scoreformulier op verschillende thema’s. Zoals de focus op herstel, methodisch werken via onze methode Steunend Relationeel Handelen (SRH), de volledigheid van dossiers en hoe een team ervaringsdeskundigheid inzet.’ Na een paar weken delen de auditoren in een presentatie hun conclusies met het team en de bewoners. ‘Onze rol is om een spiegel voor te houden’, zegt Samantha. ‘We zeggen niet wat een team moet doen, maar geven terug wat we zien en waar kansen liggen. Op basis daarvan beslissen teams waar ze mee aan de slag gaan. Wij kunnen doorverwijzen naar collega’s of externe organisaties die hen helpen.’
ROPI in actie
Tijdens de coronaperiode lagen de onderzoeken stil en liep het aantal auditoren terug. Annelies: ‘In 2023 hebben we daarom twaalf nieuwe auditoren geworven. Na een training bij het Trimbos-instituut konden ze aan de slag.’ Afgelopen jaar hebben zij vijftien onderzoeken uitgevoerd op locaties voor beschermd wonen. De onderzoeken leveren waardevolle inzichten op. Voor teams geven ze richting aan verbeteringen, zien Annelies en Samantha. ‘Bij het thema focus op herstel vragen we bijvoorbeeld of teams de herstelvisie van Kwintes kennen. Veel teams herkennen zich in die visie, maar kunnen deze niet altijd verwoorden of vertalen naar hun dagelijks handelen. Dan vragen we door en doen zo nodig na afloop een aanbeveling hoe ze die visie in het team meer kunnen laten leven.’
Ook op de inzet van ervaringsdeskundigheid is winst te behalen. Annelies: ‘Teams verschillen in hoe ze dit inzetten. Het ene team organiseert inloopmomenten met ervaringsdeskundigen, of heeft meerdere medewerkers in het team met ervaringsdeskundigheid. Andere teams zijn nog wat meer zoekende. Na een ROPI hebben teams daar meer inzicht in. Wij kunnen aangeven hoe andere teams dit aanpakken en hen op weg helpen met verbetermaatregelen opstellen.’
Herstel versterken
Voor cliënten betekenen de verbetermaatregelen van teams vaak dat begeleiding beter aansluit op hun wensen en doelen. ‘We zien de laatste tijd vaker krachtenanalyses terug in cliëntendossiers. Bij zo’n analyse ligt de focus op wat iemand zelf kan en wil bereiken. Bovendien zijn doelen vaker in de woorden van de cliënt beschreven. Zij merken daardoor dat ze serieuzer worden genomen en dat versterkt het herstelproces’, aldus Samantha. Soms blijkt uit dossiers dat begeleiders de doelen zelf opstellen. ‘Dan gaan we in gesprek: doen we dit samen met de cliënt, of doen we het vóór iemand? Mooi om teams zo meer inzicht te geven.’
Blik op 2025
Voor 2025 staan 36 ROPI-onderzoeken gepland. Annelies: ‘Komend jaar gaan we door met de werving van nieuwe auditoren, zodat we elke locatie tweejaarlijks kunnen onderzoeken en de audits ook bij ambulante begeleiding en activiteitencentra kunnen afnemen.’ Daarnaast krijgt de inzet van ervaringsdeskundigheid een stevigere plek, onder andere via een nieuw vastgesteld competentieprofiel voor medewerkers met ervaringsdeskundigheid. ‘Verder kijken we met de SRH-werkgroep of we de krachtenanalyse verplicht in het dossier kunnen opnemen. We willen dat herstelondersteuning niet alleen op papier staat, maar ook werkt in de praktijk.’ Samantha: ‘Sommige teams zien op tegen een audit, maar achteraf horen we meestal dat het voelde als een goed en inspirerend gesprek. Laatst zei een collega: “Nu weet ik weer waarvoor ik dit doe.” Zo draagt de ROPI echt bij aan betere zorg.’
Meer over vakkundig in 2024
Meetbaar verbeteren: hoe ROPI bijdraagt aan herstelondersteunende zorg
Zo maakt Kwintes woonruimtes sneller beschikbaar
